Depremden etkilenen illerin sanayisi Türkiye için çok değerli. Ülkenin en büyük Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Gaziantep’te bulunurken, iplik üretiminin yüzde 40’ını sadece Kahramanmaraş karşılıyor. Adıyaman OSB’de aşı üretim merkezi var. Burada toplam 4.500 işletme ve yaklaşık 540.000 çalışan bulunmaktadır. 2021 yılı verilerine göre deprem illerinin sanayi üretimindeki payı yüzde 11,3. Kent nüfusunun yüzde 70-80’i geçimini bu bölgelerden sağlıyor. Açıklama yapan sanayi bölgesi işçileri, iş gücüne ulaşamadıklarını ve göç kaygıları yaşadıklarını söylüyor.
Adana Sanayi Odası Yürütme Konseyi Başkanı Zeki Kıvanç, bölgede depremde fiziki olarak zarar gören çok fazla işyeri olmadığını söylüyor. . “2022’de bu bölgeler toplamda 20 milyar 136 milyon doların üzerinde ihracat gerçekleştirdi”Kıvanç, üretime başlamaya hazır çok sayıda işyeri olduğunu ve iş gücünün mutlaka bu bölgelerde tutulması gerektiğini savunuyor.
OHAL kapsamında işyerlerinin ağır veya orta derecede zarar gördüğünü patronların belgelemesi halinde, Kısa çalışma ödeneğinden “uygunluk tespiti” beklemeden yararlanabilecekleri bilinmektedir. Bununla ilgili konuşan Kıvanç, “Kısa işten faydalanmak için zarar görmesi mi gerekiyor? Binada hasar yok ama işletme zarar görüyor” dedi.diyor.
Malatya 2. OSB Müdür Yardımcısı Mehmet Şimşek, 6-7 firmanın ağır, 10-12 firmanın da orta hasarlı olduğunu söylüyor. ” OSB’ler ayağa kalkarsa şehir de ayağa kalkar. Malatya’nın işgücünün yüzde 60’ı göç etti. Şimşek, bölgede en fazla makine ve dokuma fabrikasının bulunduğunu belirtiyor. 2 bin kişilik şirketin 150 çalışanı olduğunu ancak bu kişilerin fabrikanın ısınma tüketimini bile karşılayacak kadar üretim yapamadıklarını anlatan Şimşek, konut sorununun daha hızlı çözülmesi gerektiğine değiniyor.
‘DÜZELMEMİZ 6 AY SÜREBİLİR’
Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi’nde beyaz yakalı işçi olarak çalışan Adem İçli, bölgede az da olsa yıkılan işyerlerinin olduğunu söylüyor. Çalışana şu anda zararlarının net rakamına ulaşamadıklarını bildiren İçli, şunları söyledi: “Enkaz altında telefonlar var, idari binamızda çatlaklar var, ikinci gün bölgemize elektrik verildi”Sözlerini kullanır.
Adıyaman OSB aynı zamanda 12 bin kişiye de sığınak oldu. Bölgede çok sayıda çadır ve konteyner kent kuruldu. Görüştüğümüz şirketlerden birkaçı, iyileşmelerinin ortalama 6 ay sürebileceğini bildiriyor.
‘BİNALAR BİLE SAĞLAM, MAKİNELER HASARLI’
Kahramanmaraş Sanayi Bölgesi Müdürlüğü Genel Sekreteri Serdar Şerbetçioğlu, bölgedeki fabrikaların yüzde 90’ının hasar gördüğünü söylüyor. Sağlam olan binalarda çok hassas ayarı olan makinelerin bozulduğunu ve tamirinin 7-8 ayı bulabileceğini anlatıyor. Bölgedeki baskın fabrikalar iplik, dokuma, konfeksiyon ve çelik mutfak eşyalarıdır.
Şerbetçioğlu, fabrikalardaki birçok personelin ailelerini alıp daha dini alanlara taşındığını belirterek, OHAL’de bunların işten çıkarılmasının da yasak olduğunu hatırlatıyor. Şerbetçioğlu, “İşçilerin aileleriyle kalabilecekleri bir yer olursa az da olsa üretim başlayabilir” diyor. Bazı fabrikalar, enkazlarını kaldırmanın bir yıl sürebileceğini söylüyor.
Malzemesini fabrikalardan alabilenler şanslı ve üretimlerini şehir dışına taşımak istiyor. Şerbetçioğlu, “Genç mühendisler en ufak çatlakta ağır hasar bildiriyor, tecrübeli mühendisler bölgeye gönderilmelidir”sözlerini bitirir.
Hatay’da Payas OSB’de muhasebeci olarak çalışan Aygün Kara, zarar gören fabrikaların tamir edilmeye başlandığını söylüyor. Şanlıurfa OSB Genel Müdürlüğü’nden Pak Yıldız, geçen haftadan itibaren üretime başladıklarını bildirdi. Kilis OSB Genel Sekreteri Murat Sakar, işçilerin ilk haftalarda panik içinde işe gelemediğini ancak giderek psikolojilerinin normale döndüğünü anlatıyor.
